Grondradar Medusa vindt verborgen gracht Valtherschans

De grondradar van Medusa heeft een verborgen gracht uit de 17e eeuw opgespoord in het Drentse dorp Valthe. Het onderzoek met de grondradar werd hiervoor gecombineerd met historisch en archeologisch (boor)onderzoek van RAAP Archeologisch Adviesbureau. Plaatselijk Belang Valthe hoopt met deze ontdekking het toerisme in vestingdorp Valthe een impuls te geven. Lees hoe deze historische ontdekking van de gracht van Valtherschans tot stand kwam.

Samen met RAAP Archeologisch Adviesbureau heeft Medusa Explorations onlangs onderzoek gedaan naar de ligging van de gracht behorende bij de Valtherschans aan de rand van Valthe in Drenthe. Medusa heeft hier het grondradar onderzoek voor haar rekening genomen en RAAP heeft de archeologische duiding verzorgd met behulp van historisch onderzoek en boringen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Borger-Odoorn en op verzoek van Plaatselijk Belang Valthe. Zij willen Valthe als vestingsdorp op de kaart zetten en de plek van de schans beleefbaar maken voor toeristisch-recreatieve doeleinden.

Schansen uit de Tachtigjarige oorlog

De Valtherschans is van 1621-1628 aangelegd aan de rand van Valthe, op de overgang van de Hondsrug en de Veenkoloniën. Het verdedigingswerk maakte deel uit van een stelsel schansen dat in en na de Tachtigjarige Oorlog de doorgang door het veen afsloot. Aan de kant van de veenkoloniën lag waarschijnlijk een hoofdwal, een voorwal en een gracht.

Grondradar duidt op opgevulde gracht

Op basis van deze historische informatie heeft Medusa op het terrein grondradar onderzoek uitgevoerd en de data geanalyseerd op patronen die kunnen duiden op een opgevulde gracht. Op de radarbeelden komt een duidelijke, komvormige structuur naar voren die kan duiden op een opgevulde gracht. Wanneer deze structuur ruimtelijk wordt weergegeven komt een duidelijk lineair patroon naar voren van 9 – 15 meter breed met twee hoekpunten. Aan het maaiveld zijn geen aanwijzigen zichtbaar voor de ligging van de gracht.

Boringen ter verificatie

Met deze informatie over de structuren in de ondergrond heeft RAAP een serie boringen uitgevoerd om de aard van de structuren verder te duiden. Op plaatsen waar Medusa de gracht heeft aangegeven op basis van de grondradarmetingen heeft RAAP inderdaad een gedempte gracht aangetroffen in de boringen. De demping bestaat uit een organische sliblaag in het midden van de gracht, welke verder is opgevuld met zand en zandbrokken, mogelijk afkomstig van de wal behorende bij de schans.

Mooi resultaat met veel detail

De combinatie van historisch onderzoek, grondradar onderzoek en archeologisch booronderzoek heeft een eenduidig en mooi resultaat opgeleverd. De gracht van de Valtherschans is teruggevonden en met een hoog detailniveau in kaart gebracht. De verschillende onderzoeksstappen zijn efficiënt ingezet en sluiten goed op elkaar aan. De resultaten van het onderzoek dienen als inspiratiebron voor het weer beleefbaar maken van de schans voor bewoners en toeristen. Een groep studenten van de Hogeschool van Hall Larenstein uit Leeuwarden gaat hiervoor ideeën ontwikkelen en ontwerpen maken.