Reconstructie van het Anlooërdiepje
Begin deze zomer rondde onze collega Job de Wit zijn masterthesis Earth Science af! Daarover publiceerde hij recent een artikel in Land en Water samen met Peter Paul Schollema, ecoloog bij Waterschap Hunze en Aa’s.
Het gebied van de Drentsche Aa
In het noorden van de Provincie Drenthe liggen tussen de ruggen van potklei, keileem en stuifzand, de brede beekdalen van de Drentsche Aa. Dit beeksysteem bestaat uit een tiental kleinere beeklopen die in de richting van de provinciegrens met Groningen samenvloeien. Dit beeksysteem wordt gezien als een van best bewaarde historische landschappen in Nederland.
In dit gebied worden maatregelen genomen om te voldoen aan de moderne eisen van natuurbescherming. Een van de ingrepen om de aanwezige natuur robuuster te maken is het verhogen van de beekbodem (beekbodem suppletie) in het Anlooërdiepje, Zeegserloopje en Taarloosche Diep. Met het verhogen van de beekbodem stijgt het waterpeil en, daaropvolgend, de grondwaterstand in de omliggende velden. Tijdens lange periodes zonder neerslag zullen deze velden door de hogere grondwaterstand minder snel uitdrogen, waardoor de flora en fauna behouden blijven.
Afstudeeronderzoek
Voor dit afstudeeronderzoek is een landschapsreconstructie uitgevoerd en zijn de veranderingen in de beekloop door de tijd heen in beeld gebracht. Hiermee is onderzocht of deze veranderingen door natuurlijke processen zijn veroorzaakt, of door menselijke ingrepen hebben plaatsgevonden. Om deze vraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van meerdere bronnen om tot een zo duidelijk en uitgebreid mogelijke reconstructie te komen. Naast grondboringen, historische kaarten en digitale hoogtemodellen is daarom ook data verzameld met een grondradar en gamma-spectrometer.
Dwarsdoorsnede van het Anlooërdiepje, gebaseerd op een tweetal boringen en grondradar data
Landschapsontwikkeling op meerdere tijdschalen
De ontwikkeling van een landschap kan relatief snel, maar ook heel langzaam gaan. Daarom is gekozen om de ontwikkeling te beschrijven in meerdere tijdschalen: de geologische tijdschaal (honderdduizenden jaren), gebaseerd op data afkomstig van grondradar en grondboringen; de historische tijdschaal (honderden jaren), gebaseerd op de historische kaarten en het digitaal hoogtemodel; en de huidige tijdschaal (tientallen jaren), welke is gebaseerd op de resultaten afkomstig van de gamma-spectrometer.
Digitaal hoogtemodel van het Anlooërdiepje, waarbij in de beekloop (2021) de gemiddelde korrelgrootte in micrometers is aangegeven. De korrelgrootte is gemeten met een onderwater gamma-spectrometer.
Het artikel
Job maakte een reconstructie van het beekdal van het Anlooërdiepje, waarbij hij onder meer de geofysische meetmethoden gebruikte waarover hij bij ons heeft geleerd.
Hij gebruikte onder andere de data die we inwonnen in context van de beekdalverhoging van het Anlooërdiepje. De ondergrond en beekbodem zijn daar in kaart gebracht om te monitoren hoe het beekdal zich verder gaat ontwikkelen na de ingreep.
Maar met die data kan je natuurlijk meer mooie dingen doen – Job gebruikte ze net om het verleden te bestuderen. Door de data te combineren met historische kaarten en modellen heeft hij de geschiedenis van het diepje volledig doorgrond!
Het artikel kan hier worden gedownload:
