De Kleiprospectiekaart – Slim omgaan met bodemdata

Dijken moeten de komende decennia op veel locaties worden versterkt om te voldoen aan de nieuwste veiligheidsnormen. Daar is een grote hoeveelheid klei voor nodig, is de verwachting. Kun je die dijkenklei lokaliseren met behulp van open data? Medusa en Tauw zochten het uit en kwamen met de interactieve Kleiprospectiekaart.

Medusa Explorations en Tauw sloegen voor deze onderzoeksvraag de handen in elkaar en schreven een pilot-/afstudeerproject uit: het ontwerpen van een Kleiprospectiekaart. Twee afstudeerders van Hogeschool Van Hall Larenstein, onder wie Medusa’s Silke Ceulemans, onderzochten of het mogelijk is om met behulp van open data dijkenklei te lokaliseren, startend met één regio in Nederland.

Onderdeel van dit project was een analyse van de klantvraag. Daarom zijn tijdens de afstudeerperiode veel gesprekken gevoerd met potentiële gebruikers van de informatie onder wie lokale overheden, waterschappen en aannemers. Deze gesprekken hebben duidelijk gemaakt welke informatie nodig is en hoe dit het beste kan worden weergegeven.

Digitale GIS kaart met relevante bodeminformatie

Het resultaat is een digitale GIS kaart waarin per kadastraal perceel de relevante bodeminformatie zichtbaar is. Om de aanwezigheid van klei in te schatten zijn de bodemkaart van Nederland en elementen uit het DINOloket gebruikt. Ook werden gegevens als de milieukundige bodemkwaliteit, afstand tot de dijk, grondwaterstand en de mogelijkheid tot hergebruik van grondstromen opgenomen. Op basis van deze gegevens is een relatieve score berekend, waardoor in een oogopslag duidelijk is waar percelen voorkomen die kansrijk zijn voor de aanwezigheid van dijkenklei, plus de mogelijkheden tot ontgraving van deze klei.

Validatie van Kleiprospectiekaart in het veld

Na het maken van een ruwe kaart is validatie in het veld uitgevoerd. Een aantal percelen die volgens de kaart een goede kans op klei hadden werden nagegraven. Op 2 van de 4 percelen werd een aanzienlijke kleilaag aangetroffen zoals de Kleiprospectiekaart al aangaf. Op 2 andere percelen kwam silt naar boven. Een goede les bij het gebruik van historische boringen: ook deze zijn gebaseerd op interpretatie. Op basis van dit resultaat is de kaart aangepast om beter voor deze uitzonderingen te corrigeren.

Op basis van deze kaart heeft een aantal mogelijke gebruikers feedback geleverd. Zij waren zeer enthousiast over het concept en hadden nog enkele suggesties over hoe de ‘kleiprospectiescore’ en gebruiksvriendelijkheid verbeterd kunnen worden.

Tauw en Medusa Explorations bekijken momenteel de toekomstige mogelijkheden voor deze kaart.

Afbeelding: Een uitsnede uit de interactieve Kleiprospectiekaart met de groene gebieden waar klei aanwezig is.
Kijk voor de werkelijke weergave op de de interactieve Kleiprospectiekaart